МАРХ

Конкурсен труд за основно училиште во Подгорица / Biro Brut, Милев

18.11.2023 • XXI век

Автори: Биро Брут + Димитар Милев
(Тим Биро Брут: Методија Ѓорѓиев, Томе Димитриевски, Борјан Менкиноски)
Соработници: Ангела Најдоска, Електроинженер; Дејан Ивановски, Градежен инженер
Година на проектирање: 2023
Локација: Сити Кварт, Подгорица, Црна Гора
Инвеститор:  Министерство за екологија, просторно планирање и урбанизам на Црна Гора
За студиото: Instagram, Facebook, LinkedIn.

Овој труд е сработен како одговор на распишаниот меѓународен конкурс за ново основно училиште во Подгорица.

Овој проект влезе во потесен круг на избор помеѓу 116 трудови од 28 земји и се здоби со специјална благодарница (Special Mention) за исклучителен квалитет на решението.

КОНЦЕПТ

Грижа за контекстот

Локацијата наменета за развој на идејното архитектонско решение се наоѓа во населбата Сити Кварт во Подгорица. Поточно, ја зафаќа урбаната парцела број УП 20, која спаѓа во опфатот на Деталниот урбанистички план „Радоје Дакиќ“. Димензиите на урбаната парцела изнесуваат 18.660 m², а дел од 3.300 m² е наменет за градежни цели.

Земајќи го предвид контекстот, новопланираната структура е делумно лоцирана на северната страна на локацијата, изолирана од најфреквентната улица која граничи со локацијата по нејзиниот јужен раб. Оваа одлука е дополнително поткрепена со идејата училиштето да има што повеќе отворен двор од јужната страна. Пред се, објектот е позициониран да има југоисточна ориентација, што е оптимално за ваков тип на објекти.

Општа идеја

Просторите помеѓу поттикнуваат спомени кои резонираат со чувството за идентитет кај учениците. Водечката идеја зад овој концепт е да се обезбеди дополнително ниво на квалитет на заедничките простори на објектот, што е од клучно значење за социјализација на децата и негување чувство на заедница.

Во однос на нејзината поставеност, зградата е јасно поделена на две целини: училишен комплекс во кој се сместени сите негови содржини; и спортска сала. Програмата е дистрибуирана на две надземни нивоа и на дел од сутеренот.

Сообраќајно решение

Училишниот двор има вкупно два колски и три пристапи за пешаци. Посебно внимание е посветено на осигурување дека сообраќањето на возила е насочен кон северниот дел на локацијата, кој се наоѓа во непосредна близина на надворешниот раб на самата парцела. Оваа област е дискретно одделена за да се минимизира нејзиното визуелно влијание. Обезбедени се вкупно 70 паркинг места, од кои 4 се за лица со посебни потреби.

Главниот пешачки пристап е планиран и од северната и од јужната страна на парцелата, преку широка пешачка улица што води до пространи тремови од двете страни на објектот. Тремовите се димензионирани како би овозможиле привремено засолниште од атмосферските услови за бројни ученици, како и за сместување на паркинг за велосипеди. Целата структура е издигната 30 см над теренот и е пристапна преку благи скали и рампи на приземјето. На западната страна, објектот има и дополнителен сервисен влез. Ова, во комбинација со источниот влез, служи како брза рута за евакуација.

Приземје ±0,00

По влегувањето во училиштето, корисниците ги пречекува отворен план на заеднички содржини, мултифункционална аула надополнета со сцена за приредби. Аулата дополнително е збогатена со отворена галерија кон првиот кат која овозможува натсветлото да го осветли просторот.

Приземјето е посветено на најмладите ученици, со десет матични училници од прв циклус со југоисточна ориентација. На северозападната страна е одреден простор за кујната и трпезаријата. Во меѓувреме, административните канцеларии, амбулантата на училиштето и приклучните содржини се позиционирани на североисточната страна.

Чистата длабочина на секоја училница, мерена од фасадниот ѕид навнатре, е 7,20 метри, додека чистата висина на просторот, мерена од завршеното ниво на подот до завршениот третман на таванот, е 3,16 метри, што е во согласност со стандардите за проектирање.

Во секоја училница може да се пристапи преку добро осветлен и простран коридор со ширина од 2,40 метри. Имено, присуството на атриумски дворови во делот на ходниците додава визуелно атрактивен елемент кој исто така хармонично комуницира со горниот кат.

Прв кат +3,84

Студентите пристапуваат до првиот кат преку две главни јадра до аулата, како и две дополнителни скали сместени на секој крај од зградата. Дополнително, до горниот кат може да се стигне преку лифт поставен во источното крило на конструкцијата.

Ова ниво располага со пет училници од втор циклус, библиотека и низа други специјализирани училници наменети и за втор и трет циклус. Библиотеката се наоѓа северно од централниот хол, заедно со мултимедијална просторија и ги исполнува сите просторни барања.

На крајот од секој коридор не чека тераса, проектирана да служи за едукативни и рекреативни функции. Овие одмерено уредени простори им нудат на учениците не само простор за учење, туку и место за одмор и рекреативни активности.

Сутерен -3,84

Овој дел од објектот го олеснува влезот и во главната и во помошната спортска сала, а исто така е место за сите технички простории и опрема неопходни за непречено функционирање на објектот. По влегувањето во соблекувалните, студентите имаат можност или да продолжат низ чистиот ходник за да пристапат до главната или помошната спортска сала, или да ги користат надворешните скали за пристап до терените на отворено.

Училишен двор -0.30

Во југозападниот дел на локацијата, веднаш до пешачката патека, се наоѓа заеднички отворен простор. Оваа област служи како училница на отворено за часови, настани и прослави, а сето тоа се одвива во пространа зелена површина која исто така функционира како место за игра и социјализирање за најмладите ученици.

Во југоисточниот дел, интегрирани со дворот и покривот на спортската сала, се распоредени сите терени на отворено согласно проектната програма, вклучително и терени за ракомет, кошарка, одбојка и друго. Овие капацитети дополнително се збогатени со патека за трчање од 200 метри со четири ленти, придружена со дополнителна патека за спринт. Овој дел од школото е дизајниран да го користат надворешни посетители за време на неучилишни денови.

Сончевиот дел од северниот двор служи како место за едукативни земјоделски парцели. Ова им овозможува на учениците да се вклучат во практични искуства за учење поврзани со земјоделството и одгледувањето.

КОНСТРУКТИВЕН СИСТЕМ И МАТЕРИЈАЛИ

Конструкција

Предложениот пристап за изградба на зградата вклучува армирано-бетонски скелетен систем, што го олеснува системското решавање на просторните барања. Објектот е поделен на три дилатирани констукривни сегменти.

Извршено е прелиминарно димензионирање на распоните и носечките елементи. Примарните распони на училниците, со димензии 820 x 750 cm, обезбедуваат стабилна рамка. Армирано-бетонските столбови со димензии 50 x 60 cm играат клучна улога во носечките греди со димензии 50 x 60 cm и 60 x 60 cm.

Плочата од првиот кат и покривот имаат значителна дебелина од 20 cm, додека плочата од приземје е дебела 15 cm. Целата структура се потпира на единствени темели со големина соодветна на нејзината положба.

Изградбата на спортската сала е исто така со армирано-бетонски греди 80 x 30cm кои се протегаат на 15m и служат за закачување на фитнес опрема.

Употребени материјали

Надворешност

Кога зборувавме за надворешни материјали, нашата намера беше да вградиме материјали кои се погодни за климата и исто така ќе го дефинираат карактерот на училиштето. Главните завршни материјали кои ги дефинираат надворешните ѕидови на зградата се бел штуко и дрвени панели, кои се лесно достапни. Покривот има завршница од бел чакал, кој првенствено служи за заштита на хидроизолационите слоеви, но исто така ја рефлектира светлината и ја зголемува ефикасноста на планираните фотоволтаици.

Внатрешност

Предвидени се вкупно две подни облоги. Во училниците од првиот циклус подот е со паркет, а останатиот дел од училиштето, вклучително и ходниците, специјализираните училници и сервисите е предвидено да бидат покриени со керамички плочки. Уредувањето со дрвени елементи и бои во внатрешноста служи за создавање на смирена и пријатна средина за учениците.

Регулација на сончева светлина

Откако ги анализиравме референтните примери, утврдивме дека при изработката на училишна архитектура внимателно се посветува внимание на искористувањето и справувањето со природниот агол на сончевата светлина. За да го постигнеме ова ја продолжуваме армирано-бетонската плоча на јужната фасада, создавајќи настрешници од 70 cm кои ефикасно го регулираат протокот на сончевите зраци.

Со оглед на климата во Подгорица, во текот на топлите училишни месеци, сонцето е поставено високо на небото, а сончевата светлина паѓа под голем агол. Меѓутоа, за време на постудените денови кога сонцето виси пониско на хоризонтот, нежната сончева светлина е  добредојден извор на дополнителна топлина во просторот.

Целта е да се реши ова прашање преку архитектонски елементи кои го дефинираат карактерот на структурата, а исто така да се разгледа додавањето на скриени ролетни како опционална опрема.

Како заклучок, надворешниот изглед на зградата е искрен израз на функционалните елементи.

ОДРЖЛИВОСТ

Извештај за фотоволтаична инсталација:

Предвиден капацитет 181 kWp

Приближна енергија годишно 252 MWh

За потребите на овој проект се консултиравме со електроинженер кој ни даде анализа на планираната фотоволтаична централа. Вкупниот број на модули што може да се инсталираат е 312, со инсталирана моќност од 181 kWp, со користење на бифацијални модули со максимална моќност од 580 Wp. Единиците се поставени на рамен покрив со југоисточна ориентација, наклонет под агол од 10°. Модулите се систематски поврзани со три инвертери со максимална моќност од 100 kW, 50 kW и 27 kW. Оваа фотоволтаична централа би произведувала 252,38 MWh годишно. За да утврдиме дали големината на електраната е соодветна за потребите на училиштето, земавме просечна потрошувачка на електрична енергија по училишта, надополнета со потрошувачката од системите за греење и ладење. Од добиените резултати може да се види дека 45,45% од произведената електрична енергија од електраната може да се користи за сопствени потреби на училиштето. Вишокот на енергија може да се продава или на слободниот пазар или по можност да се складира во батерии – со цел автономија на потрошувачката на електрична енергија. Со собирање на бројките, училиштето со квалификува за НИВО 2: EDGE Advanced (Нулта јаглеродна подготвеност).

Софтвер за анализа: PVSyst

Флора

Во согласност со упатствата на конкурсот, направивме разновиден избор на дрвја и грмушки, давајќи им приоритет на безбедноста, издржливоста, естетиката и еколошката вредност. Нашите избори имаат за цел да создадат хармоничен и еластичен пејзаж кој беспрекорно се усогласува со целите на проектот.

ИМЕ НА УЧИЛИШТЕТО

Светлана Кана Радевиќ (1937-2000) е истакната архитектка од Црна Гора. Дипломирала на Архитектонскиот факултет во Белград и истовремено студирала на Катедрата за историја на уметност на Филозофскиот факултет, покажувајќи ја нејзината посветеност на мултидисциплинарното образование.

Во текот на нејзината кариера, таа твори во Подгорица и е ангажирана во претпријатието за дизајн Invest-Engineering, формира сопствено дизајнерско ателје и дава значителен придонес како независен уметник. Нејзината умешност е очигледна уште од самиот почеток на нејзиното професионално патување бидејќи постигнува забележителен успех на различни конкурси за архитектура и дизајн.

Нејзините достигнувања во областа на повоената архитектура беа видно прикажани на Венециското Биенале во 2021 година.